4. Hoe pijn chronisch wordt

Ongeacht hoe pijn begint, de overgang van acuut naar chronisch gaat gepaard met enkele grote veranderingen.

Er wordt aangenomen dat de hersenen een geheugen hebben voor pijnwegen (neural pathways). Hoe vaker een bepaald soort pijn wordt geactiveerd, hoe gemakkelijker het voor de hersenen wordt om die ervaring te repliceren, ongeacht of er een reden is om pijn te creëren of niet.

We zien dit soort pijngeheugen opduiken in fantoompijn - een aandoening waarbij geamputeerden ondraaglijke pijn melden in een ledemaat dat er niet meer is. Er is duidelijk geen fysieke schade die de pijn veroorzaakt, dus we kunnen niets doen om fysieke behandelingen toe te passen op arm of een been dat er niet meer is.

Het is echter mogelijk om dit soort pijn te verlichten door de perceptie van de hersenen van de situatie te veranderen. Daarom wordt "spiegeltherapie" vaak gebruikt in gevallen van fantoompijnen. De patiënt legt een spiegel voor hun gezonde ledemaat, waardoor een reflectie ontstaat die lijkt op het ontbrekende ledemaat. Vervolgens beweegt de patiënt het gezonde ledemaat rond en voert hij kleine taken uit, zoals het dichtklemmen en het ontspannen van zijn vuist. Als je in de spiegel kijkt, lijkt het alsof het ontbrekende ledemaat plotseling aanwezig is en gemakkelijk beweegt. Deze visualisatie is genoeg om de hersenen ervan te overtuigen dat er toch geen gevaar is in het ontbrekende ledemaat en de pijn verdwijnt.

Dus of het nu pijn in een ledemaat is of pijn door een oude voetbalblessure, de hersenen vergeten nooit hoe ze een bepaald gevoel kunnen creëren.

Wanneer pijn chronisch wordt, ervaren de meeste mensen ook een "gevoeligheidsaanpassing". Dit is een beetje zoals dat brandalarm dat altijd prima werkte, maar nu elke keer dat je een kaars aansteekt, afgaat. Na verloop van tijd houden je hersenen alles bij wat mogelijk in verband staat met je pijn. Het begint angstig te worden voor alles waarvan het denkt dat het een bedreiging kan zijn, en uiteindelijk wordt de drempel voor het afgaan van het gevaarsignaal vrij laag.

Deze overgevoeligheid is bijna universeel bij chronische pijnpatiënten. En het is meestal een groot deel van de reden waarom dingen die vroeger aangenaam aanvoelden, zoals in een stoel zitten of gaan lopen, nu misschien ondraaglijk voor je voelen.

Je brein leert fysieke activiteiten, weerpatronen en bepaalde voedingsmiddelen te vrezen, net zoals het al het andere leert te vrezen. Ten eerste door ervaring en ten tweede door een beschermende overreactie.

Hoe zou het kunnen komen dat een kleine jongen bang leert te zijn voor honden?

Misschien houdt hij eerst van honden en speelt hij graag met hen.

Maar op een dag kiest een speelse hond hem uit op de straat uit en komt 'wild' naar hem toe. De jongen raakt in paniek.

De volgende keer dat hij de hond ziet, begint hij weg te rennen voordat de hond zelfs beweegt.

De hond, die denkt dat de jongen wilt spelen, achtervolgt hem opnieuw.

Na een volledig jaar achtervolgd te zijn door de hond in de straat, zal de jongen meer en meer bang worden voor honden, hoewel de hond vriendelijk is en er geen reëel gevaar is.

Maar omdat hij zich bedreigd voelt door honden, wordt hij te gevoelig voor hen. Hij kan zelfs zo gevoelig worden dat hij niet eens graag honden wilt zien op tv.

Dit is ongeveer vergelijkbaar met wat er gebeurt als je lang pijn hebt. Dingen die zich vroeger veilig voelden, zijn heel bedreigend voor je hersenen. Het begint deze activiteiten als gevaarlijk te beschouwen en creëert eigenlijk meer pijn in een poging om ze te helpen vermijden. En omdat je hersenen eraan herinneren hoe ze dezelfde pijn kunnen creëren als voorheen, kan deze pijn identiek aan een lichamelijk letsel voelen.

Maar net als een angst voor honden, kunnen je hersenen worden getraind om deze angst af te leren. En als je die activiteiten langzaam weer in je leven invoert, zullen je hersenen merken dat ze eigenlijk veilig zijn.

Alan Gordon, directeur van het Pain Psychology Center in LA, legt uit hoe dit werkt in eenvoudige bewoordingen:

Alan: "Veel onderzoek heeft uitgewezen dat de meeste chronische pijn niet wordt veroorzaakt door fysieke problemen in het lichaam, maar dat het neurale paden in de hersenen heeft geleerd. Je hersenen geven je de boodschap dat er een soort fysieke schade in het lichaam is, terwijl die er eigenlijk niet is. Dus ons doel, wat we in wezen doen, is deze mensen met dit soort pijn, hun hersenen leren dat het gevoel dat ze als gevaarlijk interpreteren eigenlijk veilig is. En wanneer je in staat bent om de hersenen dit keer op keer te leren, kun je een aantal nieuwe neurale paden ontwikkelen zodat de hersenen een nieuwe interpretatie van dezelfde sensatie hebben en de pijn verdwijnt.

Wanneer pijn chronisch wordt, gaan we er ook meer aandacht aan besteden. Het begint in je trainingsgewoonten te kruipen, het vermogen om je te concentreren op werk, relaties, ouderschap en soms zelfs hygiëne. Terwijl dit gebeurt, worden je gedachten en gevoelens over de pijn meestal frequenter, negatiever en intenser.

En dat is logisch ... het is moeilijk om niet altijd aan pijn te denken wanneer het elk gebied van je leven beïnvloedt. Maar studies hebben aangetoond dat het concentreren van je gedachten en aandacht op de pijn de dingen aanzienlijk erger kan maken.

Je hersenen leren altijd. Je hersenen zijn ongelooflijk plastisch. Chronische pijn zelf heeft effecten op de hersenen die waarschijnlijk schadelijk zijn.

Dus als je rugletsel hebt en bewegen pijn uitlokt, kan dat angst uitlokken en hoe meer dat gebeurt, hoe gemakkelijker je hersenpaden vormt om dat automatisch te doen. Het zorgt ook voor pijn, zodat je na verloop van tijd in een verhoogde staat van alertheid komt. Je let altijd op die signalen. En dit betekent niet dat het jouw schuld is als je een patiënt bent! Dit is een natuurlijk proces: de dingen die je doet worden in de loop van de tijd steeds automatischer, inclusief gedachten.

Een ding dat voor veel mensen nuttig is, is om je bewuste geest en wil te gebruiken om die gedachten te vervangen door andere, voordeliger gedachten, en vermijding te vervangen door positieve betrokkenheid.

Een van de doelen van therapieën die echt voor mensen kunnen werken, is om deze negatieve vermijdingsspiraal tot rust te brengen. Dat heeft fysieke effecten en het heeft effecten op je hersenen. Een andere strategie die werkt is om je leven te vullen met positieve dingen. Een van de voorspellingen van de neurowetenschappelijke theorie, met name de theorie van een onderzoeker genaamd Howard Fields, die zeer invloedrijk is, is dat wanneer je deze andere soorten activiteiten uitvoert, je hersenen de pijn onderdrukken. En bovenop het onderdrukken van de pijn, is de pijn minder belangrijk voor jou, omdat je iets anders doet dat je waardeert. Dus je maakt gebruik van de natuurlijke mechanismen van de hersenen om de pijn te verminderen wanneer je positiever kan denken.

Het lijkt je nu misschien onmogelijk dat je een uur verder kunt zonder aan je pijn te denken ... maar met de juiste hulpmiddelen en technieken kan dit gemakkelijker worden om te doen.

Maar voorlopig richten we ons alleen op het laten doordringen van al deze informatie. Vergeet niet dat alleen kennis je kan helpen op weg naar herstel. Hier zijn de belangrijkste concepten die we zojuist hebben behandeld:

1. Je hersenen onthouden pijnwegen, en daarom kan het pijn veroorzaken die VOELT als een blessure lang nadat het lichaam is genezen.
2. Wanneer pijn chronisch wordt, worden de hersenen gevoeliger en worden zenuwpaden gemakkelijker gevormd om gevaarsignalen te verzenden. Dat is de reden waarom zoveel dingen die vroeger aangenaam aanvoelden, nu erg pijnlijk kunnen zijn.
3. Ten slotte, als de pijn in elk deel van je leven begint te sluipen, kunnen je gedachten en gevoelens over pijn frequenter en negatiever worden. Maar het soort dingen waar je gewoonlijk aan denkt en op let, maakt het moeilijk voor je hersenen om uit de vicieuze cirkel van pijn en angst te geraken.

Net zoals je hersenen en zenuwstelsel zichzelf kunnen programmeren om pijn te hebben ... kun je ze ook herprogrammeren om uit pijn te komen.

Inmiddels krijg je waarschijnlijk het idee dat hoe we denken en voelen een vrij directe invloed op pijn heeft.

Maar al die gedachten en gevoelens leiden tot één grote vraag ...

"Wat betekent de pijn voor jou?"