5. Wat betekent de pijn voor jou?

Als je probeert uit te zoeken hoe je chronische pijn kunt verminderen, is er niet 1 passende oplossing die bij iedereen past. De inhoud van je hersenen is uniek voor jou, en dus ook je ervaring van pijn. Er is echter een vraag die je kunt stellen om jouw eigen weg naar herstel te achterhalen: wat betekent de pijn voor mij?

Dat is de vraag die de biopsychosociale benadering in het kort beschrijft. Om erachter te komen hoe je pijn kunt omkeren, moet je je bewust worden van alle filters die je hersenen gebruiken om pijn in de eerste plaats te creëren en te interpreteren.

We weten uit verschillende studies dat gedachten en gevoelens een cruciale rol spelen bij chronische pijn. Je hebt misschien de zin gehoord "je gedachten worden je gevoelens, en je gevoelens worden je acties."

Dit geldt ook in je lichaam. Je gedachten, zowel bewust als onbewust, maken hoe je je voelt in een bepaalde situatie. En je fysiologie haalt zijn signalen uit je gevoelens, of ze nu rationeel zijn of niet.

Laten we eens kijken naar alle filters die je hersenen gebruiken om je gedachten, vervolgens gevoelens en uiteindelijk fysiologie te bepalen:

Ten eerste hebben we je gedachten over de pijn zelf. Als je met chronische pijn leeft, is het moeilijk om er niet aan te denken en het is volkomen natuurlijk om je zorgen te maken over hoe lang het zal duren, en of dat je ooit terug kunt gaan naar het leven dat je eerder had.

Maar aanhoudende negatieve gedachtepatronen over je pijn kunnen je veel meer kwaad dan goed doen.

Artsen en wetenschappers hebben lang het proces van "pijn catastroferen" bestudeerd - een denkpatroon dat constante zorgen en aandacht voor pijn geeft en naar worst-case scenario's springt.

Er is aangetoond dat pijncatastroferen pijnintensiteit, invaliditeit en psychisch leed rond de pijn voorspelt.

Er is een vragenlijst die onderzoekers gebruiken om te bepalen in welke mate je de pijn catastrofeert. Het werd ontwikkeld en gevalideerd in het midden van de jaren 90 door Sullivan, Bishop en Pivik.

Dit zijn de vragen. Je kan zelf beslissen of deze uitspraken 'waar' zijn voor jou.

Wees zo eerlijk mogelijk bij je beoordeling.

Hier zijn de verklaringen:

• Als ik pijn heb, maak ik me altijd zorgen of de pijn wel zal stoppen
• Als ik pijn heb, voel ik dat ik niet verder kan.
• Als ik pijn heb, is het verschrikkelijk, en ik denk nooit dat het beter zal worden
• Als ik pijn heb, is het verschrikkelijk en voel ik dat het me overweldigt.
• Als ik pijn heb, voel ik dat ik er niet meer tegen kan.
• Als ik pijn heb, ben ik bang dat de pijn erger wordt.
• Als ik pijn heb, blijf ik denken aan andere pijnlijke gebeurtenissen.
• Als ik pijn heb, wil ik angstig dat de pijn verdwijnt.
• Als ik pijn heb, kan ik het niet uit mijn gedachten houden.
• Als ik pijn heb, blijf ik nadenken over hoeveel pijn het doet.
• Als ik pijn heb, denk ik er steeds aan hoe graag ik wil dat de pijn stopt.
• Als ik pijn heb, kan ik niets doen om de intensiteit van de pijn te verminderen.
• Als ik pijn heb, vraag ik me af of er iets ernstigs kan gebeuren.

Als veel van deze uitspraken bekend voorkomen, geen enkel probleem. Het betekent gewoon dat je hersenen deze denkpatronen gebruiken bij beslissingen over pijn. En gelukkig kun je met wat hulpmiddelen en geduld eraan werken om dat te veranderen.

Naast pijn catastroferende patronen kunnen ook je gedachten en gevoelens over het omgaan met pijn een rol spelen.

Je hebt misschien al eerder gehoord van de term 'locus of control'. Iemand met een sterke interne locus of controle gelooft sterk in zijn eigen vermogen om de gebeurtenissen en resultaten in zijn leven te beïnvloeden. Iemand met een sterke externe locus of control heeft de neiging om de gebeurtenissen en resultaten in hun leven te bekijken als gevolg van geluk, het lot en de acties van anderen.

Controlerend voor alle andere variabelen, is aangetoond dat patiënten met een sterkere interne locus van controle lagere pijnintensiteiten en minder frequente pijn rapporteren. Ze zijn ook meer betrokken bij multidisciplinaire behandelingsbenaderingen, waarbij patiënten op hun eigen tijd veel oefeningen en introspectie moeten doen. Als gevolg hiervan zijn deze benaderingen meestal effectiever voor hen dan voor degenen die geloven dat ze geen controle hebben over hun pijn. Dit patroon geldt ook voor andere vormen van behandeling ... je overtuigingen over je eigen vermogen om de behandeling te ondergaan en of het zal werken, kan de daadwerkelijke werkzaamheid beïnvloeden.

Maar het zijn niet alleen je gedachten en gevoelens over PIJN die het verschil maken. Het zijn ook de denkpatronen die je gebruikelijke mindset vormen ...

Je hersenen filteren de ervaring van pijn door dezelfde persoonlijkheidsneigingen en vooroordelen waar het al het andere door filtert ... elke sociale interactie, stressvolle levensgebeurtenis en minutieuze details van je dagelijkse leven.

Er is lang gedacht dat je algemene manier van denken en omgaan is gecorreleerd met hoe waarschijnlijk het is dat je pijn chronisch wordt. Dat wil niet zeggen dat dit allemaal jouw schuld is, alleen dat hoe je over dingen denkt belangrijk is.

Net zoals negatieve gedachten over pijn kunnen leiden tot verhoogde pijn, kan dat ook door een algemene pessimistische kijk op het leven.

Maar er zijn andere, minder voor de hand liggende persoonlijkheidsneigingen waarvan wordt gedacht dat ze blijven bestaan, en soms zelfs de oorzaak zijn van ernstige lichamelijke symptomen. Bedenk of je je identificeert met meer dan een van deze.

Perfectionisme: jezelf vasthouden aan een bijna onmogelijke kwaliteit in alles wat je doet

Goedwil: een intens verlangen om geliefd te zijn, vaak resulterend in jezelf overbelasten voor anderen en het in stand houden van je eigen behoeften.

Laag zelfbeeld: nooit echt het gevoel hebben dat je inherent genoeg bent.

Sterke innerlijke criticus: een innerlijke stem hebben die voortdurend alles bekritiseert of neerhaalt wat je doet. Bottelen van emoties: een neiging om sterke gevoelens naar beneden te duwen of te forceren, uit angst dat ze je zwak of uit de hand kunnen laten lijken.

Hypervigilentie: elke vorm van neurotische of obsessieve neigingen en een sterk verlangen om te allen tijde de controle te hebben.

Deze neigingen zijn niet inherent goed of slecht ... maar je hersenen gebruiken de denkpatronen van deze vooroordelen om je pijnervaring te creëren.

De reden dat deze tendensen allemaal als 'risicofactoren' worden beschouwd, is omdat ze bijdragen aan de perceptie van stress door de hersenen. Stress is geen gebeurtenis die een stimulans is in je leven, het is je oordeel dat wat er gebeurt je belastbaarheid overtreft ... misschien betekent dat dat het je tijdsbeperkingen, je emotionele capaciteit of zelfs je copingvermogen overschrijdt. Wanneer de hersenen het gevoel hebben dat het onder stress staat, vinden fysiologische veranderingen plaats, soms betekent dat pijn creëren uit het niets. Soms betekent het een betrouwbare oude pijnroute die je hersenen al kennen.

Hier een voorbeeld van hoe dit werkt met de persoonlijkheidskenmerken die zojuist zijn vermeld:

Als je jezelf aan een onrealistisch hoge standaard van perfectionisme op het werk houdt, zullen je hersenen voortdurend oordelen dat de eisen die aan je worden gesteld groter zijn dan de middelen die je hebt om ze te bereiken op het niveau van perfectie dat je nodig hebt. Uiteindelijk leidt dit ertoe dat je hersenen in een constante staat van stress verkeren, met ernstige fysiologische gevolgen.

Oké ... dus je gedachten over pijn en je algemene persoonlijkheidsvoorkeuren spelen allebei een rol bij het vormgeven van je pijnervaring. Een ander filter dat je misschien niet hebt overwogen, is stress uit het verleden.

Je hele perceptie van de werkelijkheid wordt gefilterd door je eigen persoonlijke tientallen ervaringen uit het verleden. Het is dus logisch dat je hersenen hier rekening mee houden bij de beslissing of het zich veilig voelt.

Er is veel bewijs dat dit filter eigenlijk een van de meest invloedrijke is als het gaat om pijn. Elke vormende ervaring die je manier van denken vormt, kan in deze categorie worden ondergebracht ... maar het is vooral belangrijk voor degenen die een ernstig trauma of ongunstige gebeurtenissen in de kindertijd hebben meegemaakt.

Dit omvat fysiek, seksueel of emotioneel misbruik, fysieke of emotionele verwaarlozing, geweld, alcohol- of drugsmisbruik of psychische aandoeningen in het huishouden, ouderlijke scheiding,...

Er is een aanzienlijke overlap tussen mensen die dit soort gebeurtenissen hebben meegemaakt en mensen die chronische pijn ontwikkelen, en onderzoeken hebben aangetoond dat ongunstige gebeurtenissen in de kindertijd een verhoogd risico op het ontwikkelen van aandoeningen zoals migraine of fibromyalgie kunnen veroorzaken. Het is aangetoond dat trauma je hersenen fysiek kan veranderen, daarom is het logisch dat deze gebeurtenissen uit het verleden bepalend zijn voor hoe je vandaag pijn ervaart.

Het is ook heel gebruikelijk dat ernstige pijncondities uit het niets verschijnen, en tegelijkertijd verslechteren als een stressvolle levensgebeurtenis ... zoals een overlijden in het gezin, het verlies van een baan of het verlies van een belangrijke relatie .

Dr. Howard Schubiner helpt zijn patiënten al jaren de punten tussen emotionele ervaringen en lichamelijke pijn te verbinden. Zo legt hij uit wat er gebeurt:

Dr. Schubiner: "De onderzoeken tonen duidelijk aan dat wanneer mensen emotioneel van streek zijn, de delen van de hersenen die worden geactiveerd exact dezelfde zijn die worden geactiveerd door een lichamelijk letsel. Dus dat toont ons het mechanisme waardoor emotionele pijn kan fysieke pijn veroorzaken. En dus gebeuren al die dingen, en dan wordt de pijn geleerd en er ontstaat een vicieuze cirkel. Na verloop van tijd wordt de pijn alleen maar erger in plaats van beter te worden."

Als je een trauma hebt meegemaakt en nu chronische pijn ervaart, betekent dit niet dat je gedoemd bent om voor altijd pijn te hebben. Het betekent alleen maar dat deze ervaring de manier waarop je hersenen werken een beetje heeft veranderd. Het is mogelijk dat deze ervaringen uit het verleden je hersenen een groot deel van de tijd onveilig laten voelen, en die veranderingen kunnen je pijn bestendigen.

Nogmaals, er zijn hulpmiddelen om dit effect te verminderen. En in feite is bewustzijn een van hen. Gewoon erkennen dat er een verband kan zijn tussen gebeurtenissen in het verleden en huidige pijnniveaus, kan soms nuttig zijn om de twee te ontkoppelen.

Er is nog een filter dat de hersenen gebruiken bij het creëren van je pijnervaring: de sociale context. Chronische pijn kan de loop van je leven ongelooflijk verstoren.

Het kan het moeilijk maken om je te concentreren op het werk, of het zelfs onmogelijk maken om je job uit te oefenen en te houden. Dit kan betekenen dat je je nu in een heel andere financiële positie bevindt dan daarvoor.

De druk van constante pijn en het zoeken naar antwoorden kan ook extreme spanning veroorzaken in je sociale relaties, vooral een echtelijke relatie.

Je verliest misschien het vermogen om dingen te doen die je ooit leuk vond om te doen, zoals hardlopen of spelen met je kinderen.

Je kunt zelfs soms eenvoudige taken niet meer uitvoeren, zoals het dragen van een zak met boodschappen.

Dat alles in combinatie met een vruchteloze zoektocht naar verlichting kan leiden tot symptomen van depressie, angst, paniekaanvallen. Er wordt geschat dat chronische pijn een soortgelijke emotionele tol eist als een diagnose van kanker.

Dit enorme gevoel van verlies is als een enorm gewicht en het is volkomen natuurlijk om dit gewicht te voelen. Toch is een te sterke focus op deze waargenomen verliezen gekoppeld aan verhoogde pijnintensiteit, frequentie en duur.

Nog verontrustender is dat dit gevoel van slachtofferschap soms kan doordringen in je kerngevoel van identiteit. Dat kan leiden tot allerlei veranderingen in je kernovertuigingen en denkpatronen, en de intense pijncyclus aanjagen.

Dus ... terug naar onze oorspronkelijke vraag. Wat betekent pijn voor jou?

Het antwoord op die vraag gaat door een aantal filters voordat je hersenen een beslissing nemen.

Een deel van dat antwoord wordt beïnvloed door je gedachten over de pijn ... zoals: "Ik ben bang dat het nooit zal verdwijnen."

Een deel ervan wordt beïnvloed door je neiging tot persoonlijkheid ... en hoeveel je hersenen nodig hebben om te merken dat de eisen aan jou groter zijn dan de middelen die je hebt om ze te managen.

Het kan ook worden beïnvloed door je vroegere ervaringen en trauma.

En ten slotte, de sociale context ... hoe de pijn je relaties, carrière en sociale identiteit vormt.

Nog een paar tips om je op weg te helpen met je genezing ...

Dus nu je veel meer weet over hoe pijn werkt en de rol van de hersenen, wat kun je daar dan aan doen?

1. De eerste stap is, zoals je al weet, je traject voort te zetten. Hoe meer je weet over wat er in je lichaam gebeurt, hoe beter.
2. De tweede stap is bewustzijn. Begin na te denken over welke elementen van je leven mogelijk bijdragen aan je pijn, en hoe. Kijk of je verbindingen kunt vinden tussen het begin van je pijn en een levensgebeurtenis die voor jou zinvol was. Bekijk de filters waar je gedachten elke dag doorheen gaan ... merk op of je de neiging hebt om te angstig of pessimistisch te zijn, en hoeveel druk je op jezelf uitoefent. Het vinden van verbindingen tussen deze elementen en je fysieke symptomen betekent niet dat de symptomen jouw schuld zijn. Je probeert gewoon patronen op te merken die nuttig kunnen zijn om te ontspannen.

Zodra je je bewust bent van welke factoren een rol kunnen spelen, begin je je hersenen om te scholen in die gebieden van je leven.

Als je niet goed weet hoe je dit allemaal moet doen, is dat normaal. Dat is precies waar het volledige programma je bij zal helpen.

Het bevat meer educatieve lessen over specifieke stressoren, en de juiste hulpmiddelen en technieken om je te helpen identificeren wat bijdraagt aan je pijn, en leren hoe je langzaam het patroon waarin je lichaam is in geraakt omkeert.

Dit is geen wondermiddel van een onmiddellijke oplossing - deze aanpak vereist jouw inzet en medewerking. Maar wat je ook kiest, en hoe lang het ook duurt, weet dat je niet de enige bent en dat er hoop op herstel is.

In week 2 gaan we o.a. dieper in op persoonlijkheidskenmerken die in verband gebracht worden met chronische pijn:

• Perfectionisme
• Niet nee kunnen zeggen: er altijd zijn voor anderen maar te weinig voor jezelf
• Pessimisme
• Stress tijdens de jeugd
• ...